Realiteit 1: Het Internet
Door de allesoverheersende invloed van het internet is de journalistiek haar vermeende monopolie op informatie kwijtgeraakt. Datzelfde geldt voor de aloude monopolies op productie, verspreiding en techniek. Het vergaren, maken, becommentariëren en publiceren van relevant nieuws is in technische en functionele zin gedemocratiseerd. Iedereen is ooggetuige, iedereen maakt nieuws mee, iedereen is publicist en uitgever.
Realiteit 2: De Interactiviteit
Journalistiek is interactief, interactiviteit bepaalt journalistiek succes. Het resultaat van een journalistieke operatie neemt toe naarmate de journalist zich in alle stadia van zijn journalistieke proces openstelt voor relevante kennis van buiten. De basislogica van het internet (digitale verspreiding van informatie, zonder onderscheid tussen producenten en consumenten) faciliteert dit.
Realiteit 3: De Journalistiek
Journalistiek is een vak, waarvoor niet alleen een beroepshouding en voldoende tijd, maar ook specifieke vaardigheden nodig zijn die niet iedere amateur-publicist zomaar bezit. Meer dan ooit is er behoefte aan mensen die de waarheden noteren die anderen verborgen willen houden, die uitleggen wat ingewikkeld is, betrouwbaar zijn en feiten van een heldere context voorzien.
Realiteit 4: De Journalist
Journalisten zijn waarheidsvinders die op zoek moeten naar een nieuwe manier van werken. De grote redacties waarbinnen ze veilig opereerden, verdwijnen of verkleinen. De journalist is, alleen of in wisselende samenwerkingsverbanden, zelfstandig verantwoordelijk voor de creatie van een vervangende ordening. Een pure journalist legt zichzelf een taak op als dienaar van een goed geïnformeerde maatschappij. Niet langer is de journalist de vervaardiger van “the first rough draft of history”, die rol is immers overgenomen door de vullers van twitter, reddit en facebook. Des te belangrijker is het dat de journalist prat kan gaan op de “eerste betrouwbare versie van de geschiedenis”. Zelfs als dat feitelijk de tweede is.
Realiteit 5: De Gedaantes
Journalistiek in haar pure vorm (gericht op waarheidsvinding, duiding en filtering van maatschappelijk relevante ontwikkelingen) is nooit een vanzelfsprekendheid geweest - en zal dat ook niet zijn. Wat “journalistiek” wordt genoemd, komt óók in vele andere gedaantes, zoals nieuwtjesjacht, entertainment of belangenbehartiging in een journalistieke verpakking. Soms is dat het gevolg van beperkte vaardigheden, vaak echter een bewuste keuze van de journalist in kwestie, daartoe al dan niet aangezet door zijn baas of opdrachtgever.
Realiteit 6: De Robotjournalist
Nadat machines meer en meer het werk rondom de journalistiek hebben overgenomen, gaan ze stap voor stap ook delen van de journalistiek zelf uitvoeren. Basale berichten, vooral die opgebouwd zijn rondom geordende data, zijn de eerste “prooi” voor de machine. Toenemende semantische intelligentie zorgt voor een gestage uitbreiding van diens capaciteiten. Hoe beter de robots, des te meer journalisten zich op hun kerntaken kunnen richten.
Realiteit 7: Het Nieuws
Nieuws is niet langer het logische of unieke product van journalistiek. Nieuws is overal en van iedereen. Ieder mens levert nieuws; diepgaande, relevante informatie voor specifieke doelgroepen is het kenmerk van journalistiek.
Realiteit 8: De Social Media
Social media zijn een cadeautje voor de journalistiek. Mits goed gebruikt leveren ze de journalistiek ontelbare extra ogen en oren op, zowel voor het vergaren als het publiceren van relevante informatie. Tegelijk zijn social media een valkuil: het na-ijlende idee van het informatiemonopolie zorgde ervoor dat journalisten via social media volop zijn gaan meedoen in de race om altijd en overal als eerste te komen. En “wat twitter meldt” als representatief gaan zien. Ten onrechte.
Realiteit 9: Het Publiek
Het traditionele publiek is van aard en samenhang veranderd. Van ogenschijnlijk gedweeë volger en van niet-wetende nieuwshongerige is het geëvolueerd tot veeleisende mede-publicist. Het publiek herbergt echter alle kennis die een journalist nodig heeft en speelt daarmee een doorslaggevende rol in het inhoudelijke succes van de journalistiek zelf.
Realiteit 10: De elite
Het is een illusie te veronderstellen dat goede journalistiek voor iedereen is. Hoewel het een journalistieke taak is de aangeboden informatie zo toegankelijk mogelijk te maken, informeert de journalistiek vooral die mensen, die geïnformeerd willen worden. Pure journalistiek is elitair.
Realiteit 11: De Abonnee
Abonnees zijn traditioneel de echte aandeelhouders van een journalistieke dienst. Door hun betaling creëren ze een band die hen verandert van nieuwsconsument in betrokkene. Ze zijn daarmee de eerste en belangrijkste gesprekspartner voor een journalist. Abonnees zijn gevoelig voor aandacht - het kan hen zelfs verleiden tot actieve deelname.
Realiteit 12: De Bezoeker
De niet-betalende bezoeker heeft een losse band met het journalistieke product. Hij fladdert van merk naar merk en moet elke keer opnieuw worden verleid. Hij bezoekt en participeert primair op basis van het onderwerp, niet van het merk. Deze bezoeker is de snelste lijn naar massabereik. Een oneindige hoeveelheid media vecht om de aandacht van de grillige bezoeker.
Realiteit 13: De Uitgeeforganisatie
De organisatie van de journalistiek in traditionele uitgeverijconcepten heeft zijn kracht verloren. De journalistiek kan zichzelf via andere organisatievormen vernieuwen en doorontwikkelen. Voor goede en commercieel succesvolle journalistiek is het nodig de redactie structureel te verbinden met innovatie, interactie en commercie.
Realiteit 14: Het Platform
Internet, vooral de mobiele varianten daarbinnen, is het basisplatform voor iedere journalist. Alle wezenlijke journalistieke activiteiten vinden hierop plaats. De andere platforms - krant, tijdschrift, tv, radio, etc - zijn afgeleiden hiervan die slechts van belang zijn omdat de doelgroep zich er in meer of mindere mate wel bij voelt.
Realiteit 15: De Verdienmodellen
Journalistieke onafhankelijkheid is een illusie als daar geen gezonde financiering onder ligt. De traditionele verdienmodellen (abonnementen en advertenties) bieden daarvoor onvoldoende garantie. Er zijn meer omzetbronnen nodig om de journalistiek de ruimte te bieden.
Realiteit 16: De Adverteerder
De adverteerder bestaat niet. Althans, de ondernemer die in medialand decennia lang als ‘adverteerder’ door het leven ging, ontplooit die activiteit slechts als middel, niet als doel. Op het moment dat de ondernemer een betere manier vindt om zijn doel te bereiken, zal deze het middel van de advertentie direct terzijde schuiven.
Realiteit 17: De Overheid
Journalistiek (gericht op waarheidsvinding en onafhankelijke duiding van relevante thema’s en ontwikkelingen), is een voorwaarde voor een goed functionerende democratie. Het is dan ook de taak van wetgever en uitvoerende overheden om die te faciliteren, ook met funding. Goede informatie is een grondrecht.
Realiteit 18: De Opleiding
Journalistieke opleidingen zijn er niet in geslaagd in te spelen op de maatschappelijke en vakinhoudelijke veranderingen die zich sinds begin jaren ‘90 hebben voltrokken. De maatschappij heeft behoefte aan een ander vakmanschap dan waartoe nu wordt opgeleid. Minder gericht op de behoeften van traditionele producten en meer op de primaire rol van de (ondernemende) journalist zelf: zelfstandig uitgevoerde waarheidsvinding en duiding vanuit loyaliteit naar de maatschappij. Op online platforms.
Realiteit 19: De Samenwerking
De tijd van grote, traditionele redacties is voorbij. De toekomst is aan vaste en wisselende coalities van journalisten, burgers, freelancers, deskundigen. Coalities tussen concurrerende organisaties, dataleveranciers, merken en producten.
Realiteit 20: Het Ecosysteem
Tot de komst van internet was er een helder journalistiek ecosysteem met zenders, ontvangers en de overheid als scheidsrechter. De ontwrichtende kracht van het internet heeft dat systeem om zeep geholpen. Wat rest is een los netwerk van deelnemers, die in wisselende samenstellingen en rollen hun plek blijven opeisen.
Op elke "realiteit" is vast wel wat af te dingen. Of aan te vullen. En er zijn vast ook nog wel andere realiteiten toe te voegen. Bijvoorbeeld over de kracht van Het Merk, zoals iemand al opmerkte. Doe dat vooral in de comments.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten